فهرست مقالات
-
دسترسی آزاد مقاله
1 - آیینۀ عشق در شاهنامۀ فردوسی و شاهنامۀ کردی
مصطفی رادمرد میر جلال الدین کزازیاز آنجا که عشق یکی از موضوعات داستانی است، تجلی آن در داستان¬های حماسی از دیدگاه انواع ادبی، آمیزه ای از نوع حماسی و غنایی است. الماسخان کندوله ای در سرایش شاهنامۀ کردی، متاثّر از فرهنگ بومی، پاره ای از مفاهیم غنایی از قبیل عشق، کیفیت، حالات و انگیزه های آن را متناسب با چکیده کاملاز آنجا که عشق یکی از موضوعات داستانی است، تجلی آن در داستان¬های حماسی از دیدگاه انواع ادبی، آمیزه ای از نوع حماسی و غنایی است. الماسخان کندوله ای در سرایش شاهنامۀ کردی، متاثّر از فرهنگ بومی، پاره ای از مفاهیم غنایی از قبیل عشق، کیفیت، حالات و انگیزه های آن را متناسب با روحیات شخصی و شرایط فرهنگی مردم منطقۀ خود سروده است. در این جستار که با روش توصیفی- تحلیلی انجام شده، چگونگی عشق، انگیزه، کیفیت و زبان بیان آن به صورت تطبیقی در پنج داستان مشترک شاهنامۀ فردوسی و شاهنامۀ کردی الماسخان کندوله ای به ویژه سه داستان (بیژن و منیژه، رستم و سهراب، سیاوش) با هدف مشخص کردن بسامد نمونه های عاشقانه، انگیزۀ عشق، حالات عشق و دلدادگی و زبان بیان معاشقه ها مورد بررسی قرارگرفته است. از مهم ترین یافته های این پژوهش آن است که بسامد نمونه های غنایی در شاهنامۀ کردی بیشتر و زبان بیان الماسخان کندوله ای در بیان حالات و کیفیت عشق صریح تر و بی پرواتر از زبان فردوسی است. جزييات مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
2 - تردید در اصالت غزلی از خاقانی شروانی
اکبر حیدریانانتساب شعری به دو یا چند شاعر در تاریخ ادبیّات سابقه دارد. از دیرباز ادبای ما برای تعین صحّت انتساب اینگونه اشعار به یک شاعر شیوه‌هایی اتخاذ کرده‌اند که بر معیارهای شخصی و ذوقی استوار بوده است. امروزه با گسترش دانش‌های سبک‌شناسی و زبان‌شناسی، ابزارهای تازه‌ای در اختیار چکیده کاملانتساب شعری به دو یا چند شاعر در تاریخ ادبیّات سابقه دارد. از دیرباز ادبای ما برای تعین صحّت انتساب اینگونه اشعار به یک شاعر شیوه‌هایی اتخاذ کرده‌اند که بر معیارهای شخصی و ذوقی استوار بوده است. امروزه با گسترش دانش‌های سبک‌شناسی و زبان‌شناسی، ابزارهای تازه‌ای در اختیار آمده است که با استفاده از آن ابزارها می‌توان متون گذشته را ارزیابی کرد و گویندۀ واقعی شعری را به‌طور مشخص بازشناخت. از جملۀ غزلیّاتی که به دو گوینده نسبت داده شده است، غزلی است که در دیوان خاقانی شروانی و دیوان میرزا جلال‌الدّین اسیر شهرستانی آمده است. مقالۀ حاضر با معرفی عواملی که چنین التباسی را پیش آورده‌اند، غزل را از منظر نسخه‌شناسی و سبک‌شناسی بررسی کرده و صحّت انتساب آن را به میرزا جلال‌الدّین اسیر نشان داده است. در پایان نیز با توجّه به ساخت تلمیحی، برای یکی از ابیات غزل، تصحیح و صورت جدیدی ارائه شده است. جزييات مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
3 - تحلیل سبک¬شناختی قصیدة انوری دربارة حملة غزان به خراسان
طاهره میرهاشمیاین گفتار به تحلیل سبک¬شناختی قصیدة انوری دربارة حملة ترکان غز به خراسان در سه محور زبانی، بلاغی و ایدئولوژیکی خواهد پرداخت. پرسشهای پژوهش پیش رو عبارت است از اینکه انوری در این قصیده سیاسی از چه رمزگانی بهره جسته است؛ شگردهای بلاغی انوری برای گزارش اوضاع خراسان و اقناع چکیده کاملاین گفتار به تحلیل سبک¬شناختی قصیدة انوری دربارة حملة ترکان غز به خراسان در سه محور زبانی، بلاغی و ایدئولوژیکی خواهد پرداخت. پرسشهای پژوهش پیش رو عبارت است از اینکه انوری در این قصیده سیاسی از چه رمزگانی بهره جسته است؛ شگردهای بلاغی انوری برای گزارش اوضاع خراسان و اقناع مخاطبش، قلج ارسلان، کدام است و ایدئولوژی مسلط بر متن این قصیدة شکوایی و اعتراضی چیست. برای پاسخ دادن به پرسش¬های تحقیق، داده¬های زبانی، بلاغی و فکری از متن قصیده به صورت استقرایی استخراج و در چهارچوب سبک¬شناسی شعر در سه محور زبان، بلاغت و ایدئولوژی به روش توصیفی ـ تحلیلی بررسی و نقد شده است. نتیجه تحقیق نشان می¬دهد انوری در لایة زبانی با تکرار و موازنه و انواع جناس موسیقی کلام خود را دو چندان کرده است و با استفاده از رمزگان دینی و حکومتی با مخاطب سخن گفته است. در محور بلاغی ضمن به کار بردن آرایه¬های بدیعی معنوی از شگرد امر مؤدبانه، پرسش بلاغی برای تنبیه و تذکر و اطناب بهره برده است و در محور ایدئولوژیکی شاعر با ارائه تصاویر آفاقی و ترسیم فضای مصیبت¬بار جامعه خراسان و نمایش ستم ترکان غز از طریق تمسک به اعتقادات و باورهای دینی سلجوقیان و رسوم درباری ایشان از مخاطب یاری خواسته است. جزييات مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
4 - بررسی نقش صفت در فرایند تولید و درک استعاره در اشعار حافظ بر اساس نظریه استعاره شناختی
مسعود اسکندریصفت به عنوان یکی از مقولات زبان فارسی (و اساساً همه زبان¬ها) در کتب دستور زبان معرفی و گونه¬های آن مشخص شده است؛ اما تعیین نقش آن در گفتار و نوشتار و به ویژه در متون ادبی – به عنوان جزئی از کلام- چندان مورد توجه قرار نگرفته است. در پژوهش حاضر به بررسی نقش صفت در شکل¬گیر چکیده کاملصفت به عنوان یکی از مقولات زبان فارسی (و اساساً همه زبان¬ها) در کتب دستور زبان معرفی و گونه¬های آن مشخص شده است؛ اما تعیین نقش آن در گفتار و نوشتار و به ویژه در متون ادبی – به عنوان جزئی از کلام- چندان مورد توجه قرار نگرفته است. در پژوهش حاضر به بررسی نقش صفت در شکل¬گیری و درک استعاره در اشعار حافظ پرداخته شده و در آن از نظریه استعاره¬ شناختی، به عنوان یکی از جدیدترین نظریات در بررسی¬های مربوط به استعاره، بهره گرفته شده است. این نظریه که در ایران تازگی دارد از طرف زبانشناسان مورد استقبال قرار گرفته و هریک در چند و چون آن کنکاش کرده¬اند. از جمله افراشی (1390) به وسیله نظریه نشانداری التزامی در معنی¬شناسی و افزودن نکات چندی آن را تکمیل کرده که در این مقاله از این نکات بهره گرفته شده است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی بوده و داده¬ها از طریق مطالعات کتابخانه¬ای جمع¬آوری شده است. در پایان این نتیجه بدست آمده است که حافظ از صفت¬ها در جایگاه آنچه که در این تحقیق نشانداری التزامی نامیده شده است بهره برده و به منظور پیشبرد اهداف خویش – که در این پژوهش صرفاً دو هدف بازشناسی شده- یعنی تأکید بر مفهومی خاص از میان تناظرهای موجود بین دو مفهوم و همچنین تفضیل مشبه بر مشبه¬به یا مستعارله بر مستعار بهره برده است. جزييات مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
5 - بررسی ومقایسه پروتوتایپ در داستان‌های«زنی که مردش را گم کرد» و «کولی کنار آتش»
آرمیتا جلیل ناغونی مختار کمیلیهر نویسنده‌ای در زندگی واقعی خود با افرادی روبه رو می‌شود که ذهن او را برای خلق شخصیت‌های داستانش برمی‌انگیزاند؛ نویسندهخرده اطلاعاتی را که از برخورد با شخصیت‌های گوناگون به دست آورده با نیروی تخیل خود در هم می‌آمیزد و کاراکترهای داستانش را می‌سازد؛ این پیش‌زمینه‌یشکل‌گ چکیده کاملهر نویسنده‌ای در زندگی واقعی خود با افرادی روبه رو می‌شود که ذهن او را برای خلق شخصیت‌های داستانش برمی‌انگیزاند؛ نویسندهخرده اطلاعاتی را که از برخورد با شخصیت‌های گوناگون به دست آورده با نیروی تخیل خود در هم می‌آمیزد و کاراکترهای داستانش را می‌سازد؛ این پیش‌زمینه‌یشکل‌گیریشخصیت‌های یک داستان، پروتوتایپ نام دارد. پژوهش پیش رو در نظر دارد با روش تحلیلی-توصیفی به تعیین پروتوتایپهای داستان «زنی که مردش را گم مرد» از «صادق هدایت» و رمان «کولی کنارآتش» از «منیرو روانی پور» بپردازد. از این رو ابتدا ساختارشخصیت‌های اصلی و فرعی هر اثر و نوع پروتوتایپهای آن مشخص می‌شود، سپس پروتوتایپهای این دو اثر باهم مقایسهمی‌شوند. برآیند تحقیق نشان می‌دهد که «منیرو روانی پور» در خلق شخصیت‌های رمانِ«کولی کنار آتش» به شخصیت‌های داستانِ «زنی که مردش را گم کرد» توجه داشته است؛ همچنین هر دو نویسنده از «پروتوتایپهای طبقاتی» استفاده کرده‌اند با این تفاوت که دو نویسنده گروه‌های مختلف اجتماعی را مد نظر داشته‌اند؛ ویژگی‌های اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و روانی شخصیت‌های هر دو طبقه در وجود یک یا چند شخصیت از داستان مشاهده می‌شود. جزييات مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
6 - بررسی تشبیه تفضیل در غزلیات سعدی
زهرا دهقانیاین مقاله، یکی از صور خیال شاعرانه، یعنی تشبیه تفضیل را، در غزلیات سعدی، بررسی می¬کند؛ در آغاز، به جایگاه و ارزش تشبیه، در ادبیات و نقد ادبی می¬پردازد، آن¬گاه شیوه¬های نوسازی تشبیه را معرفی می¬کند و به بررسی تشبیه تفضیل در اشعار این شاعر می¬پردازد و در نهایت نیز کلام را چکیده کاملاین مقاله، یکی از صور خیال شاعرانه، یعنی تشبیه تفضیل را، در غزلیات سعدی، بررسی می¬کند؛ در آغاز، به جایگاه و ارزش تشبیه، در ادبیات و نقد ادبی می¬پردازد، آن¬گاه شیوه¬های نوسازی تشبیه را معرفی می¬کند و به بررسی تشبیه تفضیل در اشعار این شاعر می¬پردازد و در نهایت نیز کلام را با بیان ارتباط محتوای غزل و تشبیه تفضیل وکارکردهای زیبا شناسی آن به پایان می¬برد. جزييات مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
7 - بررسی مضامین مقاومت و استعمار ستیزی در اشعار فرخی یزدی و پابلونرودا
مریم کیانی فر سعید روزبهانیادبیات پایداری، معمولا به آثاری اطلاق می شود که تحت تأثیر شرایطی چون اختناق و استبداد داخلی،نبود آزادی¬های فردی و اجتماعی،غصب قدرت و سرزمین و سرمایه¬های ملی،قانون¬ستیزی و قانون-گریزی و غیره شکل می¬گیرند.زبان این گونه¬ی ادبی، صریح و شیوه¬ی ظهورش باتوجه به شرایط هر دوره¬ی چکیده کاملادبیات پایداری، معمولا به آثاری اطلاق می شود که تحت تأثیر شرایطی چون اختناق و استبداد داخلی،نبود آزادی¬های فردی و اجتماعی،غصب قدرت و سرزمین و سرمایه¬های ملی،قانون¬ستیزی و قانون-گریزی و غیره شکل می¬گیرند.زبان این گونه¬ی ادبی، صریح و شیوه¬ی ظهورش باتوجه به شرایط هر دوره¬ی تاریخی،متنوع و متفاوت است.ادبیات پایداری، مختص سرزمین خاصی نیست و درهنگام نبرد، شاعرانی که احساسات قوی¬تری دارند، به سرودن اشعاری با این مضامین می¬پردازند.فرخی یزدی، از شاعران و گویندگان عصر مشروطه¬ی ایران و پابلو نرودا از شیلی،به عنوان دو شاعر مطرح در زمینه¬ی ادبیات پایداری و مقاومت می¬باشند. اینان، همدوش با دیگر مردم، سلاح قلم را علیه دشمن بر دوش گرفته، عمیق¬ترین احساسات و عواطف خود را در زمینه¬ی استقلال ملت و حریّت مردم و ممکلت خود بیان کرده-اند. اینان هرکدام، زبانِ زمان خود بوده و با سروده¬هایشان، آزادی و عشق به وطن را فریاد زده-اند.آنچه دراین جستار بدان پرداخته شده، بررسی جلوه¬های مضامین مقاومت، استبدادستیزی و به-طورکلی مقوله¬های ادبیات پایداری در اشعار فرخی یزدی و نرودا می¬باشد. جزييات مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
8 - مروری بر روش¬های اندازه¬گیری فهم متقابل بین زبان¬¬ها و گویش¬ها نمونۀ موردی: بررسی فهم متقابل کردی جنوبی و کردی میانی (میرمُکری،1399)
منیژه میرمکری غلامحسین کریمی دوستان وحید غلامی یادگار کریمیفهم متقابل به معنای آن است که شنونده¬ای از گونۀ زبانی (الف)، گفتار گوینده¬ای از گونۀ زبانی (ب) را بدون آموزش، بدون برخورد زبانی و بدون قصدی آگاهانه درک ¬کند و برعکس. این میزان درک در اغلب موارد کامل نیست و یا از نوع متقارن/ دوسویه نیست و برای هر کدام از گونه¬های مورد بر چکیده کاملفهم متقابل به معنای آن است که شنونده¬ای از گونۀ زبانی (الف)، گفتار گوینده¬ای از گونۀ زبانی (ب) را بدون آموزش، بدون برخورد زبانی و بدون قصدی آگاهانه درک ¬کند و برعکس. این میزان درک در اغلب موارد کامل نیست و یا از نوع متقارن/ دوسویه نیست و برای هر کدام از گونه¬های مورد بررسی، درجاتی دارد. زبان¬هایی که انتظار می¬رود دارای فهم¬پذیری باشند، زبان¬های مرتبط نزدیک یا گویش¬های متعلق به یک زبان هستند. در شرایطی که دو گویشور متعلق به دو گونۀ زبانی برای ارتباط با یکدیگر هر کدام از گونۀ زبانی خود استفاده کنند نه از زبانی میانجی، به این معناست که برقراری ارتباط زبانی آن¬ها در چارچوب اصل چندزبانگیِ ¬پذیرا انجام گرفته است. مطالعات غیر ایرانی با استفاده از انواع آزمون¬ها و پرسشنامه¬ها میزان فهم متقابل بین زبان¬های مرتبط و گویش¬ها را به صورت تجربی بررسی کرده¬اند. این مقاله علاوه بر توصیف روش¬های رایج در این زمینه، مروری است بر روش¬های به کار رفته در پژوهش میرمکری و همکاران به عنوان نخستین پژوهش تحت نام «بررسی فهم متقابل بین گویش¬های کردی جنوبی و کردی میانی» در میان پژوهش¬های زبانی در ایران و معرفی روش¬های اندازه¬گیری فهم متقابل دو گویش¬ اصلی کردی و جنبه¬های گوناگون آن است. مرور روش¬ها در پژوهش مذکور نشان می¬دهد پژوهش به لحاظ روش¬شناختی، کامل است و آزمون¬های بکار گرفته شده در آن دارای اعتبار علمی بوده و نتایج حاصل از آن در تطابق و تأیید دستاوردهای تحقیقات انجام¬شده حول محور موضوع فهم متقابل است. جزييات مقاله
