فهرست مقالات
-
دسترسی آزاد مقاله
1 - شاخصه¬های زبانی و اندیشگانی بانوگشسب¬نامه
سمیه شرونی محمدرضا صالحی مازندرانیبانوگشسب¬نامه منظومه¬ای حماسی است که موضوع آن شرح زندگی و دلاوری¬های بانوگشسب، دختر رستم است و تنها حماسه ملی ایران است که پهلوان بانویی قهرمان حماسه است. در پژوهش¬های علمی، تعیین ارزش واقعی یک اثر، تا حدود زیادی منوط به مطالعات سبک¬شناسی است؛ بنابراین سبک منظومه¬ چکیده کاملبانوگشسب¬نامه منظومه¬ای حماسی است که موضوع آن شرح زندگی و دلاوری¬های بانوگشسب، دختر رستم است و تنها حماسه ملی ایران است که پهلوان بانویی قهرمان حماسه است. در پژوهش¬های علمی، تعیین ارزش واقعی یک اثر، تا حدود زیادی منوط به مطالعات سبک¬شناسی است؛ بنابراین سبک منظومه¬های حماسی همواره مورد توجه پژوهشگران ادبیات فارسی بوده است و در پژوهش¬های بسیاری به حماسه و به¬ویژه¬ حماسه¬هایی که در دوره¬های بعد به تقلید از شاهنامه سروده شده¬اند، پرداخته¬اند. این پژوهش نیز که با بررسی دقیقِ مبتنی بر مطالعات سبک¬شناسانه صورت گرفته، بر آن است تا شاخصه¬های زبانی و اندیشگانی بانوگشسب¬نامه را به عنوان یکی از منظومه¬های حماسی ایران، نشان دهد. بررسی دقیق و جز به جز تمام ابیات این منظومه، که بر پایه¬ی قصه¬های راویان و آنچه که بر زبان میراث¬داران فرهنگ ایران زمین جاری بود، نشان داد که این اثر- که سراینده آن نامعلوم است- در میان منظومه¬های که به تقلید از حماسۀ استاد توس سروده شده، تا حدودی موفق بوده است. مضامین غنایی و عاشقانه، رجز خوانی، نفوذ اندیشه¬های دینی و مذهبی، دعا و مناجات، جاری شدن خطبۀ عقد توسط موبدان، مردسالاری و ذکر برخی از نکات اخلاقی از مهم¬ترین مضامین محتوایی و محور اندیشگانی این منظومه است. جزييات مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
2 - طنین سوررئالیسم غربی در صدای پای آب سپهری
مهرداد آقائی فاضل عباس اده سوسن غایبزادهچکیده سوررئالیسم با تمام شبهه¬ها و سردرگمی¬های خود چنان آتشی بر جان ادبیات انداخته که همچون سیلی ویرانگر خاوران را به¬سان باختران درنوردیده و شوری به همه عالم زده است. سهراب سپهری، شاعر و نقاش و طبیعت‌گرای ایرانی، طی سفرهایی که به شرق و غرب عالم داشت و نیز آشنایی او ب چکیده کاملچکیده سوررئالیسم با تمام شبهه¬ها و سردرگمی¬های خود چنان آتشی بر جان ادبیات انداخته که همچون سیلی ویرانگر خاوران را به¬سان باختران درنوردیده و شوری به همه عالم زده است. سهراب سپهری، شاعر و نقاش و طبیعت‌گرای ایرانی، طی سفرهایی که به شرق و غرب عالم داشت و نیز آشنایی او با عرفان شرقی و مکتب‌های ادبیات غرب باعث شد که در شعر او الهامات سوررئالیستی جلوه-گری کند. این مقاله بر آن است که ضمن معرفی مکتب سوررئالیسم به بررسی ویژگی¬های آن در شعر «صدای پای آب» سپهری بپردازد. با توجه به شواهد موجود در این شعر مشهور، این نتیجه حاصل شد که سپهری در سبک شعری خود در«صدای پای آب» بسیاری از اصول و مبانی سوررئالیستی را درنوردیده و پا به عرصه فراواقعیت¬هایی نهاده که حتی خود غربی¬ها هم به آن دست نیازیده¬اند. هدف از این پژوهش، ترسیم جهان واقعی با زبانی فراواقعی و رسیدن به حقیقت برتر از طریق امور ذهنی و روحی، با بهره¬گیری از مکتب سوررئالیسم در این اثر شاعر مذکور است. جزييات مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
3 - بررسی جایگاه اجتماعی سیندخت، رودابه، تهمینه و گردآفرید در شاهنامۀ فردوسی
زهره پارسیان شهناز ولی‌پور هفشجانیدر این مقاله به زندگی اجتماعی چند تن از زنان نامدار شاهنامه (سیندخت، رودابه، تهمینه و گردافرید) با تکیه بر روایت داستان آنان در شاهنامه نگاهی شده است؛ که نشان می‌دهد این زنان نامدار شاهنامه در کنار مردان بزرگ و پهلوان چه نقش مهم و مؤثری را در صحنه‌های اجتماعی سیاسی و حت چکیده کاملدر این مقاله به زندگی اجتماعی چند تن از زنان نامدار شاهنامه (سیندخت، رودابه، تهمینه و گردافرید) با تکیه بر روایت داستان آنان در شاهنامه نگاهی شده است؛ که نشان می‌دهد این زنان نامدار شاهنامه در کنار مردان بزرگ و پهلوان چه نقش مهم و مؤثری را در صحنه‌های اجتماعی سیاسی و حتی در صورت لزوم، در میدان جنگ ایفا می‌کنند. تصویر یک زن آرمانی در شاهنامه، زنی در کنج خانه و یا دلبری زیبا و همسری که صرفاً به ایفای نقش تولید نسل بپردازد، نیست؛ زنان نامدار شاهنامه، انسان‌های دانا و زیرکی هستند که در تدبیر و راه‌گشایی و حل چالش‌های سیاسی و اجتماعی توانمندی‌های خود را به نمایش می‌گذارند؛ حتی گاه در این زمینه از مردان نیز پیشی می‌گیرند و با درایت خاص خود نابخردی‌ها و بی‌تدبیری‌های مردان را جبران می‌کنند. این زنان همان قدر که در ابراز عشق و دلدادگی واقعی خویش، صادق و آزادوار عمل می‌کنند؛ برای پاسداشت مرز و بوم خود، با درک صحیح و خردمندانه شرایط، از متوسل شدن به سیاست، زد و بند و حتی فریب و نیرنگ هم ابا نمی‌کنند. در نهایت می‌توان گفت هر یک از این زنان دارای ویژگی‌های شاخصی است که مجموع این ویژگی‌ها در کنار هم تصویری از زن کامل در شاهنامه ارائه می‌دهد. سیندخت نماد تدبیر و خرد در اداره امور، گردآفرید اسوۀ شهامت و سیاست، رودابه نشانگر شور زندگی و آزادگی و صداقت است و تهمینه نیز، عشق و فرزند پروری را به نمایش می گذارد. جزييات مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
4 - ابهام در چگونگی انتقال قدرت از گشتاسب به بهمن
مصطفی سعادت«گشتاسب» پادشاه کیانی شرط واگذاری قدرت به فرزندش «اسفندیار» را دستگیری «رستم» اعلام میکند. رستم در نبردی اسفندیار را میکشد. اسفندیار پیش از مردن سرپرستی پسرش «بهمن» را به رستم میسپارد تا به او آداب شاهی و رزم و بزم بیاموزد. مدتی بعد، بهمن نزد نیایش باز میگردد و گشتا چکیده کامل«گشتاسب» پادشاه کیانی شرط واگذاری قدرت به فرزندش «اسفندیار» را دستگیری «رستم» اعلام میکند. رستم در نبردی اسفندیار را میکشد. اسفندیار پیش از مردن سرپرستی پسرش «بهمن» را به رستم میسپارد تا به او آداب شاهی و رزم و بزم بیاموزد. مدتی بعد، بهمن نزد نیایش باز میگردد و گشتاسب در چنین زمانی، وزیرش «جاماسب» را فرا میخواند و به او میگوید که قصد دارد از شاهی کنارهگیری کند و آنگاه میمیرد. هدف از نوشته حاضر بررسی چگونگی انتقال قدرت از گشتاسب به بهمن میباشد. در این مقاله با بررسی اتفاقاتی که پس از کشته شدن اسفندیار رخ می‌دهد و در منابع مختلف به ثبت رسیده، نشان داده شده که گشتاسب در یک خیزش عمومی که از درون خاندان شاهی و به رهبری بهمن شروع شده بوده از شاهی برکنار شده است. برای شاهان ساسانی که نسب خود را به بهمن کیانی میرساندند و حکومتشان به طور گسترده از دین زرتشت حمایت میکرده و همچنین پیشوایان دینی نیز از آنان حمایت میکردند، خوشایند نبوده است که مردم سرگذشت کودتای علیه گشتاسب را بخوانند. به همین خاطر به طور آگاهانهای سعی کردهاند که انتقال قدرت را مسالمتآمیز نشان دهند. جزييات مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
5 - در احوال و آثار جعفر شهری(شهری باف)
مسعود معظمی گودرزیچکیده «جعفر شهری» (شهری‌باف) نویسنده و پژوهشگر فرهنگ و ادبیات عامّه و روایتگر تاریخ اجتماعی تهران در یک قرن اخیر بوده است. وی از آنجا که شخصیتی کمتر شناخته شده به‌ویژه در میان عموم جامعه است؛ معرفی آثار و کارهای برجسته‌ای که در طول حیات خویش انجام داده است نه تنها به ش چکیده کاملچکیده «جعفر شهری» (شهری‌باف) نویسنده و پژوهشگر فرهنگ و ادبیات عامّه و روایتگر تاریخ اجتماعی تهران در یک قرن اخیر بوده است. وی از آنجا که شخصیتی کمتر شناخته شده به‌ویژه در میان عموم جامعه است؛ معرفی آثار و کارهای برجسته‌ای که در طول حیات خویش انجام داده است نه تنها به شناخت بهتر او بلکه به شناخت بخشی از تاریخ ادبیات شفاهی و عامّه مردم در دوره معاصر کمک خواهد کرد. در این راه از آثار خود او اعم از کتب داستانی و غیرداستانی و نیز مصاحبه‌ها و گفتگوهایی که وی در زمان حیاتش انجام داده و همچنین مقالاتی که از او و دیگر پژوهشگران در حوزه‌ی کاری او در مجلات و نشریات مختلف چاپ شده است، بهره گرفته شده است. از کتاب‌هایی که در موضوعات مختلف داستان‌نویسی، ادبیات عامّه و شفاهی مردم تهران قدیم، آداب و رسوم و سبک زندگی آنها منتشر شده است و یا هر منبعی که به نوعی سرنخی از ویژگی شخصیتی و نویسندگی « جعفر شهری » آشکار کند، استفاده شده است. در این مقاله کوشش شده است با استفاده از تمام ظرفیت‌های ممکن و موجود و با استناد به آثاری که از خود نویسنده در دسترس است؛ به معرفی، تحلیل وبررسی آثار ایشان پرداخته شود. البته ضمن معرفی آثار جعفر شهری؛ جهت آشنایی بیشتر، نگاهی اجمالی و گذرا نیز به زندگی نامه ایشان شده است. جزييات مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
6 - جلوه‌های بدیع معنوی در دیوان رفیق اصفهانی
لیلا عدل پروربدیع از دیدگاه زیبایی¬شناسی دانشی است که با آن زیبایی¬های سخن آشکار می¬شود. رفیق اصفهانی از شاعرانی است که صنایع معنوی بدیعی مورد توجّه وی بوده و برای زیبایی آفرینی و آراستن کلام خود در حد اعتدال از آرایه های بدیع معنوی در شعر خود بهره برده است. نگارنده در پژوهش حاضر به چکیده کاملبدیع از دیدگاه زیبایی¬شناسی دانشی است که با آن زیبایی¬های سخن آشکار می¬شود. رفیق اصفهانی از شاعرانی است که صنایع معنوی بدیعی مورد توجّه وی بوده و برای زیبایی آفرینی و آراستن کلام خود در حد اعتدال از آرایه های بدیع معنوی در شعر خود بهره برده است. نگارنده در پژوهش حاضر به شیوه‌ی توصیفی - تحلیلی از دیدگاه زیبایی‌شناسی به تعیین و بررسی آرایه‌های بدیع معنوی در دیوان رفیق اصفهانی، می‌پردازد. پرسش اصلی پژوهش این است که آرایه‌های بدیعی مهمّ به کار رفته در دیوان وی کدامند؟ با بررسی اشعار رفیق اصفهانی در می‌یابیم که آرایه‌های بدیع معنوی نقش بسزایی در ایجاد تصویر‌ها و زیبایی کلام وی داشته است. وی برای بیان افکار و اندیشه¬های خود علاوه بر صور خیال از سایر صنایع بدیعی مانند: ایهام، التفات، تجاهل العارف، تجرید، تفریق، جمع و تقسیم، تنسیق الصفات، تلمیح، طباق، لف و نشر، مبالغه، مراعات النظیر و... برای آراستن کلام خویش، بهره برده است. جزييات مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
7 - نمادگرایی درشعر فروغ فرخزاد
زینب رحمانیان لیلا عدل پروربررسی و کارکرد نمادپردازی در شعر فرخزاد و رویکرد او به نماد مسأله پژوهش حاضر است. نماد یکی از روش های هنجارگریزی و آشنایی زدایی در شعر است. شاعر با این شیوه معنا و مفهومی را که برای خواننده تکراری است بیگانه می کند بنابراین موجب گسترش معنای متن و تأویل پذیری آن می شود. چکیده کاملبررسی و کارکرد نمادپردازی در شعر فرخزاد و رویکرد او به نماد مسأله پژوهش حاضر است. نماد یکی از روش های هنجارگریزی و آشنایی زدایی در شعر است. شاعر با این شیوه معنا و مفهومی را که برای خواننده تکراری است بیگانه می کند بنابراین موجب گسترش معنای متن و تأویل پذیری آن می شود. پیچیدگی و عدم صراحت در بیان نماد آن را به یکی از هنری ترین صور خیال تبدیل کرده است. شاعران و نویسندگان به خوبی از این ویژگی نماد برای بیان عقاید و اندیشه های اجتماعی و سیاسی خود بهره برده اند. فروغ فرخزاد از شاعران معاصری است که برای بیان افکار خود از نماد و اساطیر نمادین بهره گرفته است. پژوهش حاضر که به روش تحلیلی- توصیفی صورت گرفته چنین نتیجه می دهد که وی در آفرینش اشعار خود از نماد برای عمق بخشی، ابهام و چند معنایی کردن شعرش یاری گرفته است. نمادهای او در برگیرنده ی مضامین اجتماعی است و انتقادهای جامعه شناسانه دارد جزييات مقاله